Een kijkje in onze collectie

Ter ere van dierendag duikt conservator in opleiding Lauren Hermans in het wonderlijke dierenrijk van Felieke van der Leest. 

Super Freak Zebra, Gonzales Brothers en Zwangere Grizzly Beermin. Foto's Tommy de Lange en Eddo Hartmann.

Over zwangere beerminnen en herten met schietschijfbroeken

De sieradendierentuin van Felieke van der Leest 

Sieradenontwerper Felieke van der Leest (Emmen 1968) creëert sinds 1996 een unieke wereld vol humoristische dieren, planten en objecten. Deze houden het midden tussen draagbare sieraden en miniatuursculpturen. 

Na haar opleiding tot edelsmid in Schoonhoven studeerde van der Leest verder aan de afdeling edelsmeden aan de Rietveld academie in Amsterdam. Bij deze afdeling was het al gebruikelijk om onedele metalen, zoals plastic en papier, te gebruiken bij het maken van sieraden, maar om ze te combineren met textiele vaardigheden zoals haken en breien was vernieuwend. Dat trok veel aandacht bij de presentatie van haar afstudeerproject en het TextielMuseum kocht meteen vijf werken. Deze collectie is vervolgens uitgegroeid tot zo'n dertigtal objecten door verschillende aankopen tussen 1996 en 2003.

Reddings Eendjes in Vijver 

Van kinderspeelgoed naar draagbare kunstobjecten 

Felieke groeide op in Emmen, vlak bij de dierentuin, dus haar fascinatie voor dieren begon al op jonge leeftijd. In haar kunstpraktijk leeft deze fascinatie voort; althans, in miniatuurversie dan. Haar atelier ligt vol met verschillende dierensoorten, gemaakt van hard plastic. Je weet wel, het soort dat altijd in grote oplages te vinden is in speelgoedwinkels. Van der Leest verzaagt en transformeert dit speelgoed door ze aan te kleden met gehaakte en gebreide accessoires en attributen. Ze geeft ze een nieuwe identiteit en grappige uiterlijke kenmerken. Alsof deze fantasievolle dieren zo uit het kinderboek Alice in Wonderland zijn gestapt. 

Zwangere Panda Beermin. Foto: Tommy de Lange

De werken van Van der Leest zijn niet alleen als sieraden te dragen, maar kunnen ook gepresenteerd worden als opzichzelfstaande sculptuurtjes. Zo bestaat het werk Reddings Eendjes in Vijver uit een armband met een sluiting in de vorm van een boterham, waar de vijf kleine rubber eendjes aaneengesloten achter elkaar aan zwemmen. Voor de veiligheid draagt ieder eendje een gehaakte zwemband. Maar de eendjes kunnen ook op de bijbehorende gehaakte minivijver worden neergezet, alsof ze daarin rond zwemmen. En hoewel de Zwangere Panda Beermin simpelweg één beeldje lijkt te zijn van een pandabeer met een gebreide trui en zeemeerminnenstaart, verbergt deze daaronder nog een mini pandabeertje dat zelfstandig als broche kan worden gedragen. 

Varkentje met de Rode Laarsjes en Camouflage Hert met Schietschijf Broek. Foto's: Eddo Hartmann

Humor en diepgang: sieraden met een boodschap 

Van der Leests werk biedt grappig commentaar op de tradities van het traditionele sieradenvak. Sommige werken, zoals Varkentje met de Rode Laarsjes, lijken op zilveren en gouden kettingen, maar zijn gemaakt van dun haakgaren zonder dat er edelmetaal aan te pas komt. In latere werken is ook het contrast in het gebruik van materiaal opvallend: Van der Leest combineert goud gesmede elementen en kralenborduurwerk met goedkope, plastic dierenfiguren. De kunstenaar speelt in op het komische en onlogische samenspel van de verschillende materialen, waardoor haar werken er vaak absurd uitzien.

Toch zit er een diepere laag in de objecten verborgen. Met grappige en vreemde elementen in haar sieraden laat Van der Leest zien hoe oppervlakkig en ijdel mensen soms zijn. Zo draagt macho pinguïn Freddie een badjas en een zilveren ijsberenklauw ketting om zijn nek. Vroeger werden sieraden gebruikt om te laten zien dat iemand belangrijk was. Dit idee maakt de kunstenaar belachelijk door juist dieren, die geen materialistisch bezit hebben, als menselijke karakters te verbeelden. De surrealistische sieraden die hieruit ontstaan, hebben een andere functie dan die van typische sieraden. De werken in deze collectie bevinden zich allemaal op de grens van sieraden en beeldende kunst. 

De la met collectie in ons depot. Foto: Lauren Hermans

Een lade vol verwondering 

De collectie ligt netjes opgeborgen in een aantal lades in het depot van het TextielMuseum. Wanneer ik collectiebeheerder Rosalie Swagemakers vraag of ik de sierraden van Van der Leest van dichtbij mag bekijken, trekt ze met een grote glimlach de lade open. Alle sieraden lijken haar favoriet te zijn en ze weet van ongeveer ieder object de bijzondere titel uit haar hoofd. Om maar een paar te noemen: De Zwangere Panda Beermin, Camouflage Hert met Schietschijf Broek en De Zieke Walvis.  

Felieke van der Leest maakt met haar humoristische en creatieve stijl een bijzondere wereld waarin dieren en sieraden samenkomen. Haar werken zijn niet alleen visueel fascinerend, maar laten ons kritisch kijken naar onze eigen levensstijlen en het indirecte effect daarvan op het dierenrijk. Met andere woorden: het uitgelezen werk om even in het zonnetje te zetten op 4 oktober! 

Tros Goudvissen met Dobberbroekjes en Hare O'harix and his six Carrots. Foto's: Eddo Hartmann en Tommy de Lange