Kleur & Abstractie – generaties in dialoog

Laat je vanaf 17 maart 2018 in het TextielMuseum verwonderen door een breed spectrum aan abstracte textiele werken vanaf de jaren 1960 tot nu, in de expositie ‘KLEUR & ABSTRACTIE | Generaties in Dialoog’. Twee generaties kunstenaars en vormgevers treden met hun werken in een dialoog. Er wordt zowel werk getoond van de oudere generatie kunstenaars die het thema kleur en abstractie in het medium textiel verkent, als ook werk van de jongere generatie die geïnteresseerd is in het onderwerp. In enkele films, middels schetsen en stalen wordt ook het maakproces van een aantal kunstenaars belicht. Een primeur zijn de werken van Rafaël Rozendaal en Formafantasma, ontstaan in opdracht van het TextielMuseum.

Titel Abstract Browsing 16-10-2017 (Facebook) door Rafael Rozendaal, foto Upstream Gallery Amsterdam

Generaties in dialoog

Vierkanten en strepen in helderrood, roze, lichtblauw, turquoise en citroengeel voegen zich tot een immense, kleurrijke blokkendoos. De Nederlands-Braziliaanse kunstenaar Rafaël Rozendaal (*1980) creëert een hallucinerende kleurervaring met zijn vijf meter brede, geweven wandwerk ‘Abstract Browsing’ (2017). Rozendaal, woonachtig in New York, heeft in korte tijd naam gemaakt als internetkunstenaar gespecialiseerd in kleur en licht.

Sinds enkele jaren transformeert hij computerbeelden in het TextielLab tot felgekleurde geweven doeken. Hij treedt daarmee in de voetsporen van de Nederlandse meester van het kleurexperiment Peter Struycken (*1939). Zijn doeken ademen dynamiek en muzikaliteit. Al in 1969 gebruikt Struycken de computer voor het genereren van zijn kunst. In het TextielLab is hij een van de eerste kunstenaars die zich systematisch verdiept in de kleurmogelijkheden van computer-vervaardigde weefsels.

titel: ‘Boulez – 22 – 30 mei 04 – 06 maart 05 – 03.bmp’ 2004-2005, door Peter Struycken. foto: Joep Vogels

Kleuren roepen stemmingen op, zonder dat we ons daar op het moment van waarneming bewust van zijn.

Kleuren roepen stemmingen op, zonder dat we ons daar op het moment van waarneming bewust van zijn. Zelfs bij een blind persoon verhoogt de hartslag bij het binnentreden in een rode ruimte. Beeldend kunstenaars gebruiken kleuren om formele en persoonlijke redenen, om uitdrukking te geven aan een emotie of een spirituele ervaring of om met de kijker te communiceren. Peter Struycken, Ria van Eyk en Lam de Wolf, geboren tussen 1939 – 1955, behoren tot de oudere generatie van kunstenaars die het thema kleur en abstractie in het medium textiel verkent. De jongere generatie die is geïnteresseerd in het onderwerp kleur en abstractie wordt vertegenwoordigd door kunstenaars als Reinoud van Vught en Rafaël Rozendaal maar ook vormgevers als Bertjan Pot en het Eindhovense duo Raw Color. Reinoud van Vught (*1960) hanteert vergeleken met Struycken en Rozendaal een zacht kleurpalet en een meer ambachtelijke werkwijze. Zijn poëtische wandkleden in subtiele natuurlijke tinten vinden hun oorsprong in een serie grote tekeningen waarin hij experimenteert met verf en water.

Driedimensionaliteit in textiel

Textiel in de kunst stond lange tijd synoniem voor het tweedimensionale vlak van wandkleden. De emancipatie van textiel als medium in de beeldende kunst vanaf de jaren 1960 brengt daar verandering in. Er ontstaan driedimensionale textiele werken en installaties: geweven sculpturen, doeken in latex gedompeld en materiaalexperimenten met synthetische garens, metaaldraad, sisal en hennep. De keuze voor textiel zorgt voor een bijzondere, visuele en fysieke ervaring. Désirée Scholten-van de Rivière en Loes van der Horst, maar ook Harry Boom, Lam de Wolf en Marjan Bijlenga zijn Nederlandse pioniers in het verkennen van de vormende mogelijkheden van textiel.

titel: Ellipse, 2016-2017 door Studio Formafantasma. foto: Masiar Pasquali

Vandaag de dag pakt een jongere generatie de draad op. Naast ambachtelijke technieken gebruiken zij de computer om complexe textiele structuren te creëren. ‘High Twist Wool / Silver Ellipse’ (2016), een weefsel van de Berlijnse kunstenaar Ursula Wagner, is er een goed voorbeeld van. Haar elegante draperie is opgebouwd uit meerdere lagen en neemt een driedimensionale vorm aan door een slim samenspel van garens en bindingen. Het Italiaanse ontwerpersduo Formafantasma deed onderzoek naar de toepassingen van licht met betrekking tot reflectie, schaduw, kleur en ruimte. Door het gebruik van spiegels en andere optische instrumenten ontstaan interessante visuele effecten. Achter het artistieke uiterlijk van de serie minimale lichtobjecten zit een high-tech, functionele benadering tot design verscholen.