Magdalena Abakanowicz, groots uitgelicht in Brabant
18 December 2024
- Tilburg en ’s-Hertogenbosch
Het TextielMuseum, Het Noordbrabants Museum en het Provinciehuis Noord-Brabant presenteren:
Magdalena Abakanowicz, groots uitgelicht in Brabant
Hoewel haar naam tegenwoordig niet bij iedereen een belletje doet rinkelen, is de Poolse kunstenaar Magdalena Abakanowicz (1930 – 2017) een van de grootste kunstenaars van de vorige eeuw. Ze staat aan de basis van de installatiekunst en wist van ‘craft’ kunst te maken. Ze verwierf wereldwijd faam met haar sculpturen, sneed onderwerpen aan die tot op de dag van vandaag actueel zijn en liet een indrukwekkend oeuvre na dat nog altijd vele kunstenaars inspireert. In Brabant wordt komend voorjaar het complete verhaal verteld over deze godmother van de installatiekunst. Het monumentale werk van Abakanowicz, waaronder het grootste werk dat zij ooit maakte, is van 18 april tot en met 24 augustus te zien in het TextielMuseum in Tilburg, het Noordbrabants Museum en doorlopend in het Provinciehuis Noord-Brabant.
Het oeuvre van Magdalena Abakanowicz was in Nederland nog niet eerder op deze grote schaal te zien, maar Tate Modern organiseerde in 2022 een solotentoonstelling en musea als het MoMa en Tate hebben haar werk in de collectie. Door een unieke samenwerking is het nu mogelijk om Abakanowicz ook in ons land het podium te geven dat zij verdient. Jacqueline Grandjean, directeur van Het Noordbrabants Museum: “Met haar kunst veroorzaakte Magdalena Abakanowicz een aardverschuiving vanaf de jaren zeventig. Op drie plekken in Brabant laten we de grond beven onder haar indrukwekkende monumentale kunstinstallaties. Hiermee brengen we niet alleen een ode, maar schijnen we ook nieuw licht op haar toonaangevende werk.”
Indrukwekkend en veelzijdig
In de jaren ’60, ’70 en ’80 van de vorige eeuw was Abakanowicz internationaal bekend en geliefd. Ze was een van de eerste kunstenaars die het traditionele wandkleed, dat in de jaren ’50 en ’60 een renaissance doormaakte, los van de wand als een driedimensionaal object in de ruimte plaatste. Er ontstonden abstracte monumentale vormen - vaak metershoog - die zo vernieuwend waren dat er nog geen goede omschrijving voor bestond. Ze werden vernoemd naar de kunstenaar; ‘Abakans’. Abakanowicz creëerde installatiekunst in een tijd dat dit nog niet bestond. Met haar indrukwekkende en veelzijdige werk heeft ze de koers van de moderne en hedendaagse kunst ingrijpend veranderd. Het is hoog tijd om het Nederlandse publiek opnieuw kennis te laten maken met het werk van deze fantastische kunstenaar. “Doordat we dit drieluik gezamenlijk vormgeven wordt het mogelijk het grootse werk van Magdalena Abakanowicz in zijn geheel te tonen en ook vanuit verschillende perspectieven te benaderen”, aldus Jochem Otten, directeur van het TextielMuseum.
Textiel als sculpturaal medium
Lange tijd werd textiel niet gezien als een materiaal dat zich leende om autonome kunst te maken. Het was hoogstens kunsthandwerk, kunstnijverheid, sierkunst en in het beste geval fiber art of textielkunst. Het feit dat het vaak om vrouwelijke kunstenaars ging speelde hierbij een belangrijke rol. In de emancipatie van ambacht naar kunst, een ontwikkeling die belangrijk was voor textiel als medium, hebben verschillende, vooral vrouwelijke kunstenaars een belangrijke rol gespeeld. Abakanowicz is een van de belangrijkste grondleggers van deze emancipatie. Het TextielMuseum is bij uitstek de plek om dat verhaal te vertellen.
Actuele thema’s
Het werk van Abakanowicz is gemaakt in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog en de Russische onderdrukking die hierop volgde in grote delen van Oost-Europa. Opnieuw leven we in een tijd waarin de vroegere strijd tussen Oost en West oplaait en tegen deze achtergrond bekijken we haar werk opnieuw. In 1971 was Magdalena te gast bij de Club van Rome. Hier werden voorspellingen gedaan over klimaatverandering, die een diepe indruk op haar maakten. Ze besloot zich voortaan te richten op het herstel van de mens én de natuur. In haar tijd was er een atoombom en een maanlanding voor nodig om in te zien hoe kwetsbaar onze leefomgeving is.
Samen met hedendaagse kunst
Het oeuvre van Abakanowicz wordt in Het Noordbrabants Museum in relatie gebracht met de recente wereldgeschiedenis en actualiteit. Werken van hedendaagse kunstenaars als Anish Kapoor, Kimsooja, Diana Thater, Marlene Dumas en Kader Attia zijn samen te zien met het werk van Abakanowicz. Choreograaf Nicole Beutler maakt speciaal voor deze gelegenheid een dans-performance, geïnspireerd op de thematiek van het werk van de kunstenaar. Ook gaat een nieuwe film van Kristina Benjocki en Stijn Verhoeff in première, met als vertrekpunt het leven en werk van Abakanowicz.
Grootste werk ter wereld
Om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van het oeuvre van Abakanowicz mag ook een bezoek aan het Provinciehuis in ‘s-Hertogenbosch niet ontbreken. Hier is het grootste, meest monumentale werk ter wereld te vinden: Bois le Duc (1970-1971). Het is een driedimensionale installatie van 19 geweven banen van ruim 7 meter hoogte en 22 meter breed. Het werk is site-specifiek in opdracht gemaakt voor de Bois le Duc-zaal. Architect Maaskant was getroffen door het werk van Abakanowicz dat hij op de Biennales in Lausanne had leren kennen. De zaal is een niet-publieke ruimte, maar rondom deze tentoonstellingen wordt bijzondere programmering ontwikkeld waarbij het werk wordt toegelicht en breder toegankelijk wordt gemaakt. Onder andere met rondleidingen, een film en een internationaal symposium.
TextielMuseum: Magdalena Abakanowicz - Everything is made of fiber
Het Noordbrabants Museum: Magdalena Abakanowicz - Human Nature
Bekijk de gezamenlijke website: grootsinbrabant.nl
Met dank aan
Het programma van tentoonstellingen en activiteiten wordt genereus gesteund door Provincie Noord-Brabant, Gemeente ’s-Hertogenbosch, Gemeente Tilburg, VriendenLoterij, Ambassade van de Republiek Polen, The Marta Magdalena Abakanowicz-Kosmowska and Jan Kosmowski Foundation, Abakanowicz Arts and Culture Charitable Foundation, Cultuurfonds/Barbas-van der Klauw Fonds, Mondriaan Fonds en Blockbusterfonds.
Over het TextielMuseum
Het TextielMuseum is een dynamisch en creatief museum in bedrijf, gevestigd in een voormalige textielfabriek in Tilburg. Het is de enige plek ter wereld waar design, kunst, mode, erfgoed én innovatie op het gebied van textiel samenkomen. De combinatie van inspirerende tentoonstellingen, educatieve programma’s en het gespecialiseerde TextielLab voor het maken en innoveren van textiel maakt het museum uniek in zijn soort.
Over Het Noordbrabants Museum
In Het Noordbrabants Museum creëren we geluksmomenten voor bezoekers. Met Van Gogh en Jheronimus Bosch als voorlopers, zetten we evengoed in op de talenten van vandaag. De ene keer word je erdoor verrast, dan weer geboeid, en soms ga je de dingen anders zien. Kunst en geschiedenis zorgen voor reuring, gesprek, nieuwe inzichten en soms een relletje. We laten je iets zien en zijn dan vooral benieuwd naar hoe jij ernaar kijkt.
Noot voor de redactie, niet voor publicatie
Neem voor meer informatie en beeldmateriaal contact op met Marita Smit (PR TextielMuseum) via [email protected] of 06 2000 10 83, of Pieter Donkers-Boersma (PR Het Noordbrabants Museum) via [email protected] of 06 57 55 35 80. Kijk voor beeldmateriaal in het persdossier (TextielMuseum / Het Noordbrabants Museum).
