Textiel dat het vuur niet aanwakkert

Wist je dat een kunstenaar of ontwerper die een werk voor de openbare ruimte ontwikkelt, te maken krijgt met regels op het gebied van brandveiligheid. Om makers en hun opdrachtgevers goed te kunnen adviseren, deden we in het TextielLab onderzoek naar alle brandvertragende opties. Lees hier meer over welke keuzes daarbij komen kijken.

Op het moment dat een maker een opdracht krijgt voor een textielproject in een publiek gebouw, zal er moeten worden nagedacht over brandveiligheid. Brandveilig betekent niet meteen dat een stof onbrandbaar is, maar wel dat deze het vuur niet aanwakkert of snel verspreidt. We spreken dus van brandvertragende garens. Bij het testen van zulke garens wordt bijvoorbeeld gekeken of een stof makkelijk vlam vat, of er gevaarlijke rook ontstaat en hoe snel het textiel verkoolt en uitbrandt.

De juiste garen uitzoeken, foto: Josefina Eikenaar

 

Streng, strenger, strengst

Er zijn verschillende normen en certificaten waarmee gewerkt wordt. Deze bepalen welk materiaal je kunt gebruiken: hoe strenger de norm, hoe beperkter de keuze. In het TextielLab hebben we onderzoek gedaan naar alle opties, om zo makers een eind op weg te kunnen helpen. Dankzij deze kennis kunnen onze experts al vanaf het begin goed advies geven.

Vaak is het voor kleine, losstaande werken niet nodig om deze brandvertragend te maken. Het gaat eerder om textiel dat onderdeel is van het interieur, zoals grote wandbespanning, bekleding, gordijnen en textiele afscheidingen. De wandbespanning die in het lab is ontwikkeld voor het restaurant van Paleis ’t Loo en de lobby van Carré, en de gordijnen voor de LocHal zijn voorbeelden van projecten waarbij brandveiligheid een belangrijke eis was.

De brandveilige gordijnen in de LocHal van Inside Outside. Foto Peter Tijhuis

 

Wat zijn de opties? 

Je heb misschien wel gehoord van coaten of impregneren. Hierbij wordt een werk als het af is voorzien van een chemische beschermlaag. Het voordeel is dus dat het textiel van ieder gewenst materiaal gemaakt kan worden. Toch is dit een keuze die niet snel aangeraden wordt door de productontwikkelaars van het TextielLab. De behandelingen zorgen voor een wat plakkerig laagje op de stof dat soms ook verkleuring, vervorming of verzwaring veroorzaakt. Bovendien verdwijnt de chemische bescherming zodra deze in aanraking komt met water en moet het proces eens in de vijf jaar herhaald worden.

De voorkeur gaat dus eerder uit naar garens die brandvertragend werken. Dit zijn (half)synthetische garens waarbij in het productieproces een vlamvertragend middel wordt toegevoegd aan de vezel. Door te kiezen voor deze garens, is een nabehandeling van de stof niet meer nodig. Helaas is er nog niet zo veel keus in structuur en glans bij deze garens. Desondanks is er meestal genoeg variatie te vinden en we zijn bezig om het aanbod nog verder uit te breiden. Zo kan een werk alsnog ieder gewenst uiterlijk krijgen; van glad tot harig.

Bas van Beek en Lotte van Dijk werken aan de brandvertragende wandbekleding voor Carré. Foto’s Patty van den Elshout

 

Brandvertragende garens in actie bij theater Carré 

Een mooi voorbeeld van een project waarbij brandveiligheid een belangrijke factor was, is de nieuwe wandbekleding voor Theater Carré. Bij de renovatie van de Loge Foyer op de eerste verdieping van Carré, werden achter oude wandpanelen verschillende lagen behang aangetroffen uit de tijd dat dit nog de huiskamer van de familie Carré was. In opdracht van het Amsterdamse theater ontwierp kunstenaar Bas van Beek nieuwe wandbekleding waarin de historische patronen samensmelten in een eigentijdse interpretatie. Het ontwikkelwerk deed hij samen met onze productontwikkelaar Lotte van Dijk. Voor de brandveiligheid dacht de opdrachtgever aan impregneren, maar op advies van honze specialisten is gekozen voor het gebruik van brandvertragende garens die op katoen lijken. De uitdaging hierbij was om de fijne lijnen en details in het ontwerp goed te kunnen verwerken in deze compacte geweven stof met heel veel draden per centimeter. Dankzij verschillende testen en aanpassingen is het gelukt om de machines soepel te laten lopen en is het eindresultaat niet alleen mooi maar ook veilig.