Op zoek naar de duurzaamste draad
28 Februari 2023
In het TextielLab zijn makers niet aangewezen op een standaard aanbod van garens. Garenadviseur Vera de Pont speurt op verzoek de markt af naar materialen die een project naar een hoger plan kunnen tillen. En dat zijn steeds vaker natuurlijke, recyclebare of gerecyclede garens.
Iets dat héél harig is, maar de machine niet vervuilt. Een goudkleurig brandvertragend garen voor in een koninklijk paleis. Of een gerecycled Trevira – niet in een standaard knalkleur, maar in een pasteltint. Het zijn dit soort verzoeken van makers en productontwikkelaars waarmee garenadviseur Vera de Pont op pad gaat langs leveranciers in Nederland en over de grenzen. Op beurzen als Pitti Filati in Florence en Tech Textile in Frankfurt werkt ze stapels stalenboeken door, op zoek naar innovatieve garens waar het lab niet meteen 300 kilo van af hoeft te nemen; voor de unieke producties in Tilburg is vaak hooguit 10 kilo nodig. Uit de intakegesprekken die zij hierover met de makers in het lab voert, is af te leiden dat duurzaamheid een hot topic is. Steeds meer makers willen met gerecyclede garens werken. “Dat zag ik gelukkig ook op de beurzen,” zegt De Pont. “Alle leveranciers hebben tegenwoordig een Eco-kaart, dat vond ik een aangename verrassing. Het zijn vaak nog wel gemixte garens, dat is jammer, want dat maakt ze minder goed te recyclen. En het garen gedraagt zich dan minder voorspelbaar.”
Gebreide BH van Tencel
Dit jaar ging ze voor Studio Melonit op zoek naar een breibaar garen van 100 procent lyocell. De ontwerpers wilden hun uit één stuk gebreide BH graag van Tencel maken, dat is de merknaam van lyocell: een duurzame cellulosevezel gemaakt van het hout van de eucalyptus. De Pont: “Lyocell wordt in een gesloten systeem geproduceerd, waarin alles wordt gerecycled. Eucalyptus groeit snel, heeft maar weinig water nodig en levert een ademend, anti-bacterieel garen op. Maar met het garen dat aanwezig was in het lab wordt vooral geweven, dat bleek nog niet zo lekker te lopen op de breimachine. We hebben proeven gedaan met een soort gedraaid garen van 100 procent Lyocell, maar door de extra draaiingen werd het garen harder. Dat was niet prettig voor de huid.” Samen met de productontwikkelaar kwamen ze na veel samplen uit op een garen van 90 procent gerecyclede Lyocell, met 10 procent polyester om de gewenste elasticiteit te krijgen. Datzelfde garen werd onlangs in het lab gebruikt door DAE-student Kristiyan Hristov, die modulaire, afbreekbare schoenonderdelen breide in het kader van ‘extreme fast fashion’. “Het streven is om die laatste 10 procent er nog uit te krijgen,” aldus De Pont. “Een uitdaging voor het komende jaar.”
De gebreide BH van Melonit. Foto: Josefina Eikenaar
“Ik wil graag 100 procent gerecyclede wol in huis halen.”
Garens voor 3D-constructies
Een andere tendens die zij in haar rol als garenadviseur ziet, is de toegenomen vraag naar garen om 3D-vormen mee te weven en breien – zelfdragende of in ieder geval vormvaste ruimtelijke constructies. Dat vraagt om een stijf garen dat tegelijkertijd licht is. Mooie bijkomstigheid is dat monofilament brandvertragend is, wat een voorwaarde is voor alle textiele objecten in publieke gebouwen. Fransje Gimbrère weefde er Linum mee, een transparante scheidingswand voor het stadhuis van Tilburg, en Anna Bruun gebruikt het voor haar Woven Walls: meerlaags geweven tunnels die uit zichzelf blijven staan. Sangmin Oh paste monofilament (draad dat bestaat uit één enkele vezel) toe op de breimachine voor zijn Knitted Lights: staande lampen met koraalachtige eigenschappen. De Pont zoekt ondertussen door naar alternatieven voor het stijve polyester: “Thermoharders die je kunt smelten zonder dat het garen krimpt bijvoorbeeld. Maar ik heb de voorkeur voor een duurzamer oplossing. En misschien is er wel een papiergaren dat zo stijf is dat we het kunnen inzetten.”
Nieuw assortiment rondbreimachine
Ander goed garennieuws voor makers is dat er dit jaar is een vernieuwd en uitgebreid assortiment garens komt voor de nieuwe rondbreimachine, die per productie besteld kunnen worden. De nieuwe machine werkt met een andere deling dan de vorige; nu er sowieso een nieuwe voorraad wordt samengesteld, wordt ook daar een verduurzamingsslag gemaakt. “Ik wil bijvoorbeeld heel graag 100 procent gerecyclede wol in huis halen, en ben op zoek naar een leverancier die dat uit stock, in een kleine oplage dus, wil leveren. Zelf zou ik het ook heel leuk vinden als we op een gegeven moment ruimte vinden om iets te doen met de geleidende garens die ik hier op de plank heb staan; energie blijft ook een actueel thema.”
