MaquetteLab! Textielfabrieken in de jaren 50
3 September 2015
Vanaf Open Monumentendag kunnen Tilburgers in het TextielMuseum herinneringen ophalen aan de textielfabrieken in de jaren 50, toen de stad nog niet was aangetast door Cees de Sloper. Fabrieken en kerken bevonden zich nog tussen de woningen en villa’s aan de zogeheten herdgangen en doorgaande straten. ‘MaquetteLab! Textielfabrieken in de jaren 50’, te zien vanaf 13 september, geeft een tijdsbeeld aan de hand van verschillende maquettes. Deze expositie is een samenwerking tussen het Stadsmuseum Tilburg en het TextielMuseum.
MaquetteLab
Hoe moeilijk het is om de stad met haar fabrieken op schaal na te bouwen, blijkt uit de kleine expositie van Stadsmuseum Tilburg op het Panorama Deck van het TextielMuseum. In de tentoonstelling blikken we terug in de tijd. Er staan onderdelen van drie maquettes, geïllustreerd met foto’s en briefhoofden van Tilburgse textielfabrieken. Zo werkte een traditionele maquettebouwer aan het gebied Loven met fabrieken als Tricotage Charma B.V. (Zuid-Oosterstraat) en André van Spaendonck & Zn. (Koestraat). Fablab013 nam de Goirkestraat als uitgangspunt en werkte de fabrieken C. Mommers & Co, George Dröge en Gebr. Franken uit. Op een brandweermaquette zouden de fabrieken Jurgens Textiel (Tuinstraat) en J.A. Blomjous (Veemarktstraat) te vinden moeten zijn. Bezoekers worden uitgenodigd om te komen kijken of dat klopt.
MaquetteMakers
Oud-Tilburger Ruud Cleverens (Tilburg 1952) bouwde al eerder maquettes van de plaatsen Roosendaal, Halsteren en Bergen op Zoom. Cleverens, die zijn jeugd doorbracht in de Tilburgse wijk Loven, heeft nog één wens voor hij met pensioen gaat: om zijn geboortestad – die van de kerken en de fabrieken – na te bouwen op schaal 1:1000. Nu is hij die aan het bouwen, geheel ambachtelijk: met stiften, potloden, hout en lijm. Hij toont de wijk Loven.
FabLab013 toont, als tegenhanger op het ambachtswerk van Cleverens, een moderne manier om een stad in maquette na te bouwen. Hoewel FabLab werkt met de computer en digitale bestanden, blijft de werkwijze uiteindelijk hetzelfde: er is een kadasterkaart nodig om de gebouwen te lokaliseren, de afmetingen te kunnen schalen en de relatie tussen de gebouwen te bepalen.
Ook de historische groep van de Tilburgse brandweer meldde zich bij Stadsmuseum Tilburg en bood een volledige maquette van de binnenstad aan. Eind jaren 50 werd begonnen met een maquette in opdracht van een commandant. De maquette zou dienen voor trainingsdoeleinden om aanrijdroutes en breedtes van straten te bepalen. De timmerende brandweerman was door de veranderende stad dertig jaar later, in 1980, nog niet klaar.
Foto | Voorbereiding Maquette Tilburg. De wijk Loven met de spoorlijn – Fotograaf | Lucia Kerstens-Burgers
Do It Yourself
Voor de bezoekers van de expositie zijn er meer puzzels op te lossen. De Tilburgers worden uitgedaagd om de ‘ligging der industrieën’, in het bijzonder textielfabrieken, te lokaliseren op een plattegrond uit de jaren 40. Voor de creatieve makers ligt er een borduurkaart van het gebouw van textielfabriek Mommers, die als een bouwpakketje in elkaar moet worden gezet. Daarnaast is er het populaire ‘kleuren voor volwassenen’ (en kinderen): op een kadasterkaart met fabrieken, huizen, schuren, tuinen, wegen en groen! Wie evenals Ruud Cleverens met de hand een fabriek wil maken, gaat aan de slag met houten blokjes.
Kunst & Ambacht
Open Monumentendag (12 september Udenhout, 13 september Tilburg en Berkel-Enschot) staat dit jaar in het teken van ‘Kunst & Ambacht’. Vanaf zondag 13 september is de tentoonstelling ‘MaquetteLab!’ in het TextielMuseum voor het eerst te zien. Zowel maquetteman Ruud Cleverens als FabLab013 demonstreren er die dag hun werk: van ambachtelijk zagen en schaven tot en met het 3D-printen van fabrieken. Geïnteresseerden in ambacht en de bouw van het Mommerscomplex in de Goirkestraat, lopen mee in een rondleiding over het terrein. Wie meer van kunst houdt, neemt deel aan rondleidingen in de tentoonstelling ‘Under the skin’.
TextielBio
De expositie over de textielfabrieken in de jaren 50 roept talloze herinneringen op en kan Stadsmuseum Tilburg relevante informatie opleveren voor oral history en nader onderzoek. De Tilburgers die in de textiel werkten, worden dan ook uitgenodigd om hun levensloop te schetsen aan de hand van feiten als jaartallen, namen van fabrieken, leidinggevenden en beroepen. Deze gegevens worden opgeslagen in databases zoals de Tilburg Wiki of het Geheugen van Tilburg. Bij de expositie ‘MaquetteLab!’ zijn iedere middag tussen 14.00 en 16.00 uur gastheren of –vrouwen aanwezig om de gegevens vast te leggen in een ‘TextielBio’.
MaquetteLab! Textielfabrieken in de jaren 50
Locatie: TextielMuseum (Goirkestraat 96 in Tilburg), Panorama Deck
Periode: 13 september tot en met 1 november 2015
Gastvrouwen en –heren aanwezig tussen 14.00 en 16.00 uur
Maandag gesloten
