TextielMuseum maakt nieuwe gordijnen voor Paleis Huis ten Bosch

Deze week is het TextielMuseum in Tilburg gestart met een uitzonderlijke opdracht. Het TextielLab - de professionele werkplaats in het hart van het museum - gaat nieuwe gordijnen maken voor Paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Handwerkgroepen uit het hele land en Hare Majesteit Koningin Máxima vervaardigen een gedeelte van het borduurwerk. Het resultaat is dit najaar te zien in het museum in de tentoonstelling 'Koninklijk borduren | Verhalen en vakmanschap'.

 

Foto links: Originele gordijnen in de Chinese Zaal van Huis ten Bosch, onbekend borduuratelier te Guangzhou, ca. 1791. HTB 0680, Staat der Nederlanden / Koninklijke Verzamelingen, Den Haag. Foto midden: Detail van het digitale ontwerp voor de nieuwe gordijnen, Liesbeth Stinissen, 2021/2022. Foto rechts: Borduur- en laserspecialist Frank de Wind van het TextielLab werkt samen met ontwerper Liesbeth Stinissen aan het machinaal geborduurde gedeelte van de nieuwe gordijnen voor Paleis Huis ten Bosch, foto door Willeke Machiels i.o.v. TextielMuseum.

 

De bijzondere gezamenlijke opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf en de Dienst van het Koninklijk Huis aan het TextielMuseum betreft een eigentijdse remake van de 18de-eeuwse zijden gordijnen uit de Chinese Zaal van Paleis Huis ten Bosch in Den Haag, één van de ontvangstruimtes van het woonpaleis van Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima. Na recentelijk onderzoek bleken de originele gordijnen te kwetsbaar om terug te plaatsen; ze moeten geconserveerd en opgeslagen worden, wat aanleiding werd voor deze opdracht. Het ontwerp voor de nieuwe gordijnen is van de hand van de Haagse ontwerper Liesbeth Stinissen. Het eerste deel van de productontwikkeling vindt plaats op een hi-tech borduurmachine, in co-creatie met de experts van het TextielLab. Onder leiding van borduurexpert Anna Bolk voegen vervolgens ruim honderd handwerkliefhebbers uit verschillende handwerkclubs, verenigingen, sociale werkplaatsen en leerwerkplekken uit het hele land borduursels toe. Ook Hare Majesteit Koningin Máxima zal gaan meeborduren aan de nieuwe gordijnen. Zo dragen zij vanuit hun persoonlijke kennis en kunde op het gebied van handmatig borduren bij aan dit nieuwe erfgoed voor Nederland.

Voordat de gordijnen in het paleis in Den Haag worden toegepast, zijn ze in Tilburg te bewonderen door het publiek. De nieuwe gordijnen zijn samen met de originelen te zien in de tentoonstelling 'Koninklijk borduren | Verhalen en vakmanschap', van 15 oktober 2022 t/m 10 april 2023 in het TextielMuseum. De tentoonstelling biedt een blik achter de schermen van de totstandkoming en toont de rijkdom aan verhalen die ontstaan wanneer mensen samen handwerken.

 

Nederland verbeeld

De originele gordijnen maakten deel uit van een geschenk van Ulrich Gualtherus Hemmingson aan Stadhouder Willem V en zijn echtgenote Wilhelmina van Pruisen in 1791. Hemmingson diende als VOC-gezant en nam het geschenk bij zijn terugkeer naar Nederland mee uit het Chinese Guangzhou (Kanton). De kronkelende rivier afgebeeld op de originele gordijnen vormde een inspiratiebron voor ontwerper Liesbeth Stinissen. In haar ontwerp vertaalde ze de rivier naar de Nederlandse delta. Het motief van de delta verbindt diverse taferelen in relatie tot de geschiedenis en belangrijke ontwikkelingen voor Nederland, waaronder waterwerken, bruggen en gebouwen. Centraal in het ontwerp staat Nederland als land van vele culturen, waar we bruggen bouwen en bevolkingsgroepen aan elkaar verbinden.

 

Computergestuurd maakproces in het TextielLab

Een deel van de gordijnen wordt dit voorjaar geborduurd in het TextielLab. Samen met Stinissen digitaliseert de borduurexpert van het TextielLab het ontwerp zodat de computergestuurde borduurmachine het op de stof kan borduren. In het TextielLab wordt dagelijks gewerkt aan tal van uitzonderlijke textielprojecten met nationale en internationale ontwerpers en kunstenaars. Uniek is dat museumbezoekers deze maakprocessen op gebied van borduren, weven, breien, passement en tuften live kunnen meemaken (wanneer het museum weer opent na de coronalockdown).

 

Handborduren door het hele land

Voor de handgeborduurde elementen op de gordijnen zijn vijftien borduurgroepen uit het netwerk van het TextielMuseum uitgenodigd om een bijdrage te leveren. Centraal in het project staat de verbindende rol van textielhandwerken, als middel voor ontmoeting, gesprekken en het uitwisselen van ambachtelijke kennis en vaardigheden. Komende maanden wordt er onder begeleiding van haute couture borduurexpert Anna Bolk - binnen de op dat moment geldende coronamaatregelen - geborduurd op locaties door heel Nederland: van Tilburg tot Amsterdam en van Middelburg tot Kollumerzwaag. Het TextielMuseum betrekt een grote diversiteit aan liefhebbers op het gebied van handwerken bij het project, waardoor een rijkheid aan culturele achtergronden, leeftijden en genders vertegenwoordigd zijn in het eindresultaat.

Er zijn vijftien handwerkgroepen geselecteerd om met dit project mee te borduren. Helaas zijn daarmee alle plekken vol.