Data en jacquard weven

Op de digitale Jacquardmachine in het TextielLab zijn wandkleden geweven door kunstenaar Rossella Biscotti. Biscotti is een Italiaanse kunstenaar die in Brussel leeft en werkt. Met haar kunst onderzoekt zij historische en ruimtelijke vraagstukken en geeft die vorm in beelden en ruimtelijke werken. Zo maakt zij sociale en politieke onderwerpen waarneembaar.

Rossella Biscotti heeft de Mies van der Rohe beurs ontvangen. Met deze beurs kunnen jonge, veelbelovende kunstenaars een artistiek project realiseren voor de door Mies van der Rohe in 1928 ontworpen villa's Lange en Esters. Josef Esters en Hermann Lange waren zijdefabrikanten uit Krefeld. Deze villa's horen bij Kunstmuseen Krefeld. Biscotti heeft in het Lab voor Haus Esters een locatiespecifieke installatie met verschillende wandkleden gemaakt over de textielindustrie.

De Krefeldse textielindustrie had haar piek in de 19e eeuw, toen het Jacquardweefgetouw werd geïntroduceerd. Dit weefgetouw is uitgevonden de Joseph-Marie Jacquard uit Lyon in 1805. Jacquard bedacht een systeem met een opeenvolging van smalle kaarten met gaten om de informatie over de patronen voor het weven op te slaan. Dit is de eerste keer dat informatie op een binaire manier, met een aan/uit, 0/1 werd opgeslagen. Jacquardkaarten zijn de voorlopers van ponskaarten die vroeger werden gebruikt voor de opslag van informatie voordat computers een intern, magnetisch geheugen hadden. Herman Hollerith gebruikte aan het eind van de 19e eeuw voor het eerst ponskaarten om informatie op te slaan. Hollerith bedacht dit systeem toen hij bij IBM werkte aan het opslaan van gegevens van de census van 1890 in de Verenigde Staten.

Biscotti gebruikte demografische gegevens van haar woonplaats Brussel voor dit project. De historische gegevens laten zien hoe familiebanden veranderden. Biscotti zette de gegevens om naar een abstract patroon. Zo maakte zij vier wandkleden met de titels Acquired Nationality, Children, Dead Minorities en Single Mothers. Het interpreteren van data maakt het individu ondergeschikt aan het systeem, een actueel thema in deze tijd van big data. Het weven, de oorsprong van de digitale wereld waarin we leven, laat zien hoe onleesbaar die data in feite zijn.

27 mei 2015: Stedelijk Museum Amsterdam heeft de wandkleden aangekocht voor de collectie.

Meer informatie over het project en over de kunstenaar:

Kunstmuseen Krefeld: http://www.kunstmuseenkrefeld.de/d/ausstellungen/archiv/index.html
Blog Lost Painters: http://www.lost-painters.nl/wilfried-lentz-rossella-biscotti-10×10/
Radio-uitzending WDR3: http://www.wdr3.de/kunst/miesvanderrohestipendium100.html

Jantiene van Elk

Afbeelding Jacquard: By Michel Marie Carquillat (tisseur) d'après Claude Bonnefond (Bonhams) [Public domain], via Wikimedia Commons